Inhoud - Basisopleiding Persoonlijk Begeleider Specifieke Doelgroepen
De Basisopleiding Persoonlijk Begeleider Specifieke Doelgroepen bestaat uit de volgende 8 modules:
Module 1 – Kennismaken met het werkveld
In deze eerste module ga je, zoals de titel al verklapt, kennismaken met het werkveld. Bij wat voor organisaties werkt de Persoonlijk Begeleider Specifieke Doelgroepen? Over wat voor kwaliteiten en eigenschappen dient hij te beschikken? Twee cliënten doen hun verhaal over wat voor vraagstukken ze hebben en hoe begeleiding hen kan helpen. Ook loop je een dagje mee op kantoor, ben je onderweg met een ‘ambulant’ begeleider (iemand die de mensen thuis bezoekt) en ga je kijken bij een woning en bij een dagbesteding. Dat kijken of meelopen, dat is natuurlijk figuurlijk. Filmpjes, verhalen en foto’s maken het voor jou beeldend.
Module 2 – Specifieke doelgroepen en communiceren
De tweede module staat helemaal in het kader van kenmerken van de verschillende doelgroepen. Want om iemand te kunnen helpen is het wel belangrijk dat je weet waar iemand vandaan komt, hoe hij woont, of iemand werkt of vrijwilliger is, of komt iemand misschien de deur niet meer uit? Heeft iemand bepaalde gezondheidsvraagstukken? Je begrijpt het vast al: al die kenmerken krijg je niet zomaar op een presenteerblaadje aangereikt. Je zult goed moeten communiceren om vragen te kunnen achterhalen en om met mensen aan het werk te kunnen gaan. Ook interculturele communicatie staat op het programma. Want je kunt mensen uit alle delen van de wereld met allerlei gewoonten, culturen en ideeën tegenkomen. Dat maakt het werk bijzonder afwisselend!
Module 3 – Participatie en leefgebieden
Dit zijn twee termen die alles te maken hebben met jouw doelgroep. In hoeverre kan iemand meedoen in de maatschappij (participatie)? En als iemand niet mee kan doen, waar kan hij dan niet meedoen, wat kan iemand niet, wat nog wel? Een leefgebied is bijvoorbeeld hoe je woont, of je huurt, een koopwoning hebt, of bij iemand in huis woont. Of heb je misschien helemaal geen woning? Als iemand uit zijn woning gezet dreigt te worden, door bijvoorbeeld huurachterstand, heeft hij een acuut probleem op het leefgebied wonen. Maar ook als je in een oud huis woont dat zo slecht is geïsoleerd dat je de energierekening niet meer kunt betalen, heb je een probleem op dat leefgebied. Zo worden verschillende leefgebieden onderscheiden met allerlei vraagstukken. Van wonen tot huishouden en van administratie tot gezondheid.
Module 4 – Methodisch werken en samenwerken
Als je aan de slag gaat als (assistent) begeleider specifieke doelgroepen zul je mensen vaak op een bepaalde manier, volgens een bepaalde methode, begeleiden. Iemand met een vraag vult een aanmeldformulier in, op basis van het formulier vindt een intakegesprek plaats, er wordt gekeken of de organisatie waar je werkt de vraag kan oplossen. Zo gaat iemand met een hulpvraag stapje voor stapje door een ‘traject’. Dit op een bepaalde manier stap voor stap door een traject gaan, noemen we methodisch werken. Als je methodisch werkt, werk je met allerlei mensen samen. Dat kunnen professionals of vrijwilligers en familie zijn. Ook zij zijn onderdeel van de ondersteuning van iemand met een hulpvraag. Jij bent de spin in het web, dankzij jou kan de hulpvraag opgelost worden! De hulpvraag die in deze en de volgende module centraal staat is die van Jochem. Je leert hem en het team om hem heen kennen. Van een situatie van dakloos zijn, krijgt hij langzamerhand zijn woonsituatie weer onder controle.
Module 5 – Methodisch werken van analyse tot uitstroom
Module 5 gaat verder met het traject dat in module 4 is begonnen. Je wordt verder meegenomen in de wereld van Jochem. Je leert de mensen in zijn omgeving in kaart te brengen, hoe zij ondersteunen (of niet) en hoe jij ze kunt inschakelen bij zijn zoektocht naar een stabiele thuissituatie. Als een cliënt met een hulpvraag wil dat zijn situatie verandert, betekent dit vaak dat hij zijn gedrag gaat aanpassen. Hij gaat nieuwe dingen leren. Je leert daarom in deze module hoe leren tot stand komt en hoe jij er door motiverende gesprekken te voeren aan kunt bijdragen dat iemand zijn plannen ook écht gaat uitvoeren.
Bij dit alles moet je er goed op letten dat jij de cliënt in staat stelt het zelf te gaan doen, jij bent betrokken, maar je neemt het niet van een cliënt over. Dit vraagt om een goede balans tussen hulpverlening en ‘loslaten’. Een traject wordt vaak afgesloten met een periode van nazorg, om na te gaan of de oplossing van de hulpvraag ook op langere termijn van toepassing is.
Module 6 – Begeleiden van mensen met een verstandelijke beperking
In Nederland werken ruim 170.000 mensen in de gehandicaptenzorg. Veel mensen met een opleiding Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen vinden hier hun weg. Binnen de doelgroep mensen met een verstandelijke beperking zijn er veel verschillen. Van mensen die vrijwel zelfstandig wonen en werken met hooguit enige huishoudelijke of administratieve ondersteuning tot mensen met ernstige beperkingen die 24/7 afhankelijk zijn van zorg en begeleiding. Van mensen die met een handicap zijn geboren tot mensen die door ziekte of een ongeluk hersenletsel hebben opgelopen. Wat doe je als familie of naasten als een geliefde niet (meer) zelfstandig kan functioneren? Welke wettelijke mogelijkheden zijn er om te zorgen dat iemands financiële zaken goed worden geregeld? En welke rol speelt de begeleiding hierin? In deze module wordt ook ingezoomd op de oudere cliënt met aandacht voor belevingsgerichte zorg.
Module 7 - Begeleiden van mensen met een psychische kwetsbaarheid
Bijna 40 procent van iedereen die in Nederland woont krijgt op enig moment in zijn leven te maken met psychische kwetsbaarheid. Psychische kwetsbaarheid betekent dat mensen ‘niet lekker in hun vel zitten’. Indien iemand het niet meer redt om zelf terug te komen in bijvoorbeeld werk, het volgen van een opleiding of het op een prettige manier doorbrengen van zijn vrije tijd, is professionele ondersteuning nodig.
Hierbij richt de Persoonlijk Begeleider specifieke doelgroepen zich onder andere op het toewerken naar een goede dagbesteding in de vorm van werk, een opleiding of vrijetijdbesteding. De ‘knop’ omdraaien met betrekking tot psychische kwetsbaarheid zit ‘m namelijk vooral daar in. Met een goede dagbesteding ontstaat een structuur, contact met anderen en zingeving. Daar worden mensen, zo is vele malen bewezen, over het algemeen gelukkig van. In deze module is specifiek aandacht voor ervaringsdeskundigheid. Dat is het inzetten van mensen die zelf hebben ervaren wat het is om het niet meer aan te kunnen, én hun leven weer op de rit hebben gekregen.
Module 8 – Professioneel denken en handelen
In de inleiding werd het al gezegd: als Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen werk je met kwetsbare mensen. Mensen die op enig moment in hun leven de regie zijn kwijtgeraakt, mensen die door een bepaalde beperking niet zelfstandig kunnen functioneren, mensen die alles zijn kwijtgeraakt en zich van jou afhankelijk voelen. Dit betekent dat jij een grote verantwoordelijkheid draagt om met deze groep mensen respectvol en professioneel om te gaan, en de juiste professionele keuzes te maken. In deze module gaat we dieper in op hoe je dat kunt aanpakken. Er wordt ingegaan op het belang van collegiaal overleg, intervisie én je kennis up-to-date houden. Door deze opleiding leg jij in ieder geval een mooie basis voor een loopbaan in het prachtige werkveld van een begeleider specifieke doelgroepen!
